سرمایه‌گذاری برای خرید سکه پیش‌فروش چقدر سودآور است؟
خرید نقدی سکه سود اور است یا ثبت نام در پیش فروش
جدیدترین اقدام بانک مرکزی برای جمع‌آوری نقدینگی از سطح بازار‌، روز اول اسفند‌ماه کلید می‌خوردتخفیف 18درصدی برای این مرحله از پیش‌فروش سکه از جهات مختلفی قابل بررسی است . فرض کنید قیمت سکه‌، شش ماه دیگر به دو میلیون تومان برسد. با فرض تخفیف 18درصدی برای این رقم؛ قیمت کل، برای هر قطعه سکه پیش‌فروش‌شده به یک میلیون و 640 هزار تومان بالغ می‌شود که یک میلیون تومان آن باید به صورت علی‌الحساب و باقی‌مانده در هنگام تحویل‌، پرداخت شود. با فرض تخفیف 18درصدی و رقم دو میلیون‌تومانی سکه در شش ماه دیگر، خریدار هر قطعه سکه پیش‌فروشی، طی شش ماه 360 هزار تومان سود می‌کند. جدیدترین اقدام بانک مرکزی برای جمع‌آوری نقدینگی از سطح بازار‌، روز اول اسفند‌ماه کلید می‌خورد. برنامه‌ای که رئیس کل بانک مرکزی، بخشی از آن را هفته گذشته تشریح کرد و سپس جزییات آن منتشر شد. این برنامه که همزمان با روزهای پایانی سال آغاز می‌شود؛ تازه‌ترین مرحله پیش‌فروش سکه است که به دنبال چهار مرحله پیشین انجام می‌شود. از آذر‌ماه پارسال تا اسفند‌ماه امسال بانک مرکزی در چهار مرحله متفاوت‌، برای پاسخ به عطش تقاضای بازار غیر‌رسمی سکه و ارز، دست به پیش‌فروش سکه با قیمتی پایین‌تر از سطح بازار زد و البته در هر يک از مراحل پيش‌فروش سکه، با نيم‌نگاهي به تحولات بازار سکه و رفتار خريداران، زمان سررسيد تحويل سکه پيش‌فروش‌شده را افزايش داد. در مرحله اول، سررسيد تحويل سکه پيش‌فروش‌شده، در دو مقطع زماني چهار و شش‌ماهه تعيين شد. همزمان با تحولات بازار آزاد نيز قيمت پيش‌فروش سکه روند افزايشي گرفت. پيش‌فروش سکه در مرحله نخست، اول بهمن‌ماه متوقف شد و بانک مرکزي اعلام کرد مرحله دوم اين برنامه از سوم بهمن آغاز خواهد شد. در مرحله دوم، با توجه به تحولات بازار، رقم پيش‌فروش سکه 80 هزار تومان بيشتر شد، اما مدت زمان سررسيد تحويل سکه پيش‌فروش سکه در همان مقطع چهار و شش‌ماهه باقي ماند. مرحله دوم پيش‌فروش سکه نيز تا 29 بهمن‌ماه سال گذشته ادامه يافت. در مرحله سوم که از اول اسفند‌ماه سال گذشته آغاز شد و 11 روز به طول انجاميد؛ بانک مرکزي مدت زمان تحويل سکه پيش‌فروش‌شده را به هشت ماه افزايش داد. در مرحله چهارم نيز که از 12 اسفند‌ماه پارسال شروع شد يک ماه ديگر به اين مدت زمان افزوده شد و سررسيد سکه‌هاي تحويل شده 9ماهه شد. پيش‌فروش سکه با مکانيسم فروش در شعب بانک ملي ايران تا آخرين روز سال گذشته نيز ادامه يافت. استدلال بانک مرکزی در تعیین مدت زمان پیش‌فروش و تعداد سکه‌های پیش‌فروش‌شده، «ظرفيت توليد سکه» بود‌. چنان که رئیس کل بانک مرکزی نیز عنوان کرد «هر زمان ظرفيت‌ها تکميل شود براي اينکه تعهدات انجام شود سررسيدها نیز تغيير خواهد کرد.»
اما همزمان با پیش‌فروش سکه در مراحل مختلف، رفتار خریداران نیز تفاوت می‌کرد و نوسان‌هایی در میزان تقاضا به وجود می‌آمد. خریداران با نیم‌نگاهی به تحولات بازار آزاد، رو به سوی شعب بانک ملی می‌آوردند و برای پیش‌‌خرید سکه اقدام می‌کردند.
 بانک مرکزي در مرحله اول پيش‌فروش سکه که 33 روز به طول انجاميد چهار ميليون و 100 هزار قطعه سکه پيش‌فروش کرده است. يعني به طور ميانگين در هر روز از مرحله اول پيش‌فروش سکه 128 هزار و 125 سکه پيش‌فروش شد. مرحله دوم پيش‌فروش سکه نيز 27 روز طول کشيد و در آن رقمي نزديک به مرحله اول يعني چهار ميليون و 200 هزار قطعه سکه، پيش‌فروش شد. يعني به طور ميانگين روزانه 155 هزار و 555 قطعه سکه. در مرحله سوم نيز که 12 روز طول کشيد؛ بانک مرکزي 700 هزار قطعه سکه پيش‌فروش کرد تا به طور ميانگين، در اين مرحله 58 هزار و 333 قطعه سکه در هر روز پيش‌فروش شده باشد. در مرحله چهارم نيز در 16 روز حدود 500 هزار سكه پيش‌فروش شد كه ركورد ميانگين روزانه را به 31 هزار سكه در روز كاهش داد. با در نظر گرفتن اين که هر سکه بهار آزادي 32/7 گرم طلای خالص دارد و با توجه به پيش‌فروش بیش از 5/9 ميليون قطعه سکه در چهار مرحله، بانک مرکزي تعهد تحويل بيش از 69 تن طلا را در سال جاري از راه پيش‌فروش سکه براي خود ايجاد کرد.
حال بانک مرکزی قصد دارد در جدیدترین اقدام برای جمع‌آوری نقدینگی، مرحله پنجم از این برنامه را به اجرا بگذارد. پیمان قربانی مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی در این باره گفته است «یک کمیته کارشناسی و تخصصی در بانک مرکزی با بهره‌گیری از تجربه سال گذشته، در نظر گرفتن شرایط بازار و انجام بررسی‌های کارشناسی، برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌های لازم را انجام داده است تا این مرحله عرضه به بهترین وجه ممکن صورت پذیرد.» به گفته آقای قربانی، پرونده پیش‌فروش سکه در مراحل قبلی، با تعیین تکلیف سکه‌های پیش‌فروش‌شده بسته شده است و فقط 130 هزار قطعه سکه تعیین تکلیف نشده است. با این حال به نظر می‌رسد مرحله جدید پیش‌فروش سکه یک تفاوت اساسی با مراحل پیشین داشته باشد. در این مرحله قیمت سکه پیش‌فروش‌شده به صورت «قطعی» تعیین نشده و بانک مرکزی از متقاضیان خواسته به صورت «علی‌الحساب» یک میلیون تومان برای هر قطعه سکه پرداخت کنند تا در زمان تحویل رقم تعیین‌شده برای هر قطعه سکه را بپردازند. البته بانک مرکزی قول داده این رقم 18 درصد زیر نرخ بازار باشد و در هر مرحله‌ای که متقاضیان درخواست کنند؛ می‌توانند پول خود را پس بگیرند، حتی اگر قیمت سکه به زیر یک میلیون تومان رسیده باشد. همچنین دوره تحویل سکه‌‌ها از زمان ثبت‌نام فعلاً شش‌ماهه تعیین شده و متناسب با میزان استقبال امکان افزایش طول دوره به هشت ماه را دارد. برخی کارشناسان معتقدند: تعیین قیمت علی‌الحساب برای تحویل سکه در شش ماه آینده نشان می‌دهد بانک مرکزی پیش‌بینی دقیقی از روند نوسان قیمت طلا در بازارهای جهانی، روند نوسان قیمت دلار در بازار داخلی و تلاطم قیمت طلا و سکه در بازار داخلی نداشته و تعیین حدو مرز قیمت را به شش ماه آینده موکول کرده است. در عین حال، سید‌عباس موسویان‌، یکی از اعضای کمیته فقهی بانک مرکزی نیز به نحوه پیش‌فروش سکه به صورت «علی‌الحساب» ایراد شرعی داشته و معتقد است‌: «‌اگر قرارداد پیش‌فروش سکه که مورد نظر بانک مرکزی است، به صورت «سلف» باشد از نظر شرعی اشکال دارد، چون باید کل مبلغ در روز معامله پرداخت شود. اما اگر قرارداد دیگری مورد نظر بانک مرکزی باشد، هنوز مشخص نیست و تا به امروز توضیحات بانک مرکزی درباره پیش‌فروش سکه و دریافت علی‌الحساب کافی نبوده است.» منظور از «سلف» قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.
اما فارغ از اقدام بانک مرکزی برای پیش‌فروش سکه؛ به نظر می‌رسد که تخفیف 18درصدی برای این مرحله از پیش‌فروش سکه چندان چیز دندان‌گیری هم نباشد. در یک سناریو فرض کنید قیمت سکه‌، شش ماه دیگر به دو میلیون تومان برسد. با فرض تخفیف 18درصدی برای این رقم؛ قیمت کل، برای هر قطعه سکه پیش‌فروش‌شده به یک میلیون و 640 هزار تومان بالغ می‌شود که یک میلیون تومان آن باید به صورت علی‌الحساب و باقی‌مانده در هنگام تحویل‌، پرداخت شود. با فرض تخفیف 18درصدی و رقم دو میلیون‌تومانی سکه در شش ماه دیگر، خریدار هر قطعه سکه پیش‌فروشی، طی شش ماه 360 هزار تومان سود می‌کند. این یعنی 36 درصد سود شش‌ماهه و 72 درصد سود یک ساله برای خرید یک سکه پیش‌فروش‌شده. اما اگر همین الان یک نفر به بازار آزاد برود و یک قطعه سکه به قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان بخرد؛ در همین سناریو سود بیشتری در شش ماه دیگر خواهد کرد. بدین صورت که اگر فرض بر این باشد که نرخ هر سکه در بازار آزاد شش ماه دیگر، دو میلیون تومان باشد؛ در عرض این شش ماه‌، این فرد 43 درصد سود کرده است. این رقم به طور سالانه 86 درصد سود می‌شود. این سناریو که عمده ارقام بر مبنای فرضیات بوده به خوبی نشان می‌دهد رقم تعیین‌شده برای «تخفیف» سکه‌های پیش‌فروشی؛ رقم قابل توجهی نیست. باید دید واکنش خریداران به این «پیشنهاد» بانک مرکزی برای سرمایه‌گذاری چیست.